Toekomstplannen

In de voetsporen van de grote watermeesters wordt er op dit moment gewerkt aan nieuwe plannen voor de toekomst door vele nieuwe plannenmakers, overheden en het Deltaprogramma. Deze plannen zijn nodig om de toekomstige water- en landschappelijke uitdagingen aan te gaan. Stichting Blauwe Lijn zet zich hier ook voor in. Daarbij worden acht grote waterproblemen centraal gesteld en een integrale gebiedsaanpak voor 2100 voorgestaan. Dit met onze onderwijspakketten, kennisontwikkelingsprojecten, toertochten, watertoekomstspellen en hackathons om jongeren te betrekken bij de waterproblemen en oplossingen van nu en 2100. 

Oorzaken van waterproblemen

Klimaatverandering

Scherm­afbeelding 2025 05 07 om 14.14.41

Klimaatverandering ontstaat door het opwarmen van de aarde en de oceanen. Dit wordt veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgassen, zoals CO2 en lachgas, het ontdooien van de permafrostgebieden en het smelten van de ijskappen. Vanaf 1850 - 1900 tot nu is de aarde 1,14 °C warmer geworden. Er zijn berekeningen gemaakt van de temperatuurstijging komende jaren en eeuwen. In het ergste scenario stijgt de gemiddelde temperatuur tot 2050 met 1,6°C en tot 2100 met 4,4°C.

Leer meer over klimaatverandering bij het KNMI

Bodemdaling

Scherm­afbeelding 2025 05 07 om 14.14.26

Bodemdaling is het zakken van het niveau van de bodem ten opzichte van een vast punt, bijvoorbeeld het Normaal Amsterdams Peil (NAP). Het wordt veroorzaakt door het wegpompen van het water. De vroegere turfwinning en zoutwinning hebben de bodemdaling versterkt. Bij Nieuwerkerk aan den IJssel in de provincie Zuid-Holland is het diepste punt van Nederland gemeten: 6,78 m onder NAP.

Leer meer over bodemdaling bij het kenniscentrum bodemdalingen en funderingen.

Acht waterproblemen om aan te werken

Scherm­afbeelding 2025 05 07 om 14.04.02

Zeespiegelstijging

Dit waterprobleem ontstaat door de opwarming van de aarde. IJskappen op de Noord- en Zuidpool smelten, waardoor er meer water in de oceanen komt. In de 20e eeuw is de zeespiegel in Nederland twintig centimeter gestegen. Dit zal toenemen omdat de temperatuur op aarde steeds hoger wordt. In 2100 kan de zeespiegelstijging 1,2 meter worden of misschien zelf meer. Dijken, deltawerken en andere waterwerken moeten hierop worden afgestemd.

Scherm­afbeelding 2025 05 07 om 13.49.51

Hoogwater bij de zee

Dit waterprobleem kan ontstaan door opstuwing van het zeewater door de wind met heftige stormen. Soms kan het waterpeil meters hoger komen te staan, waardoor de schuiven van de Deltawerken dicht zullen gaan. Als er op dit moment ook hoog water bij de rivieren plaatsvindt door bijvoorbeeld extreme clusterbuien, zal dit extra aandacht vragen van de beheerders en ruimte voor de rivier locaties moeten worden ingezet. 

Scherm­afbeelding 2025 05 07 om 14.02.47

Hoogwater bij de rivieren

Dit waterprobleem ontstaat door langdurige of kortstondige heftige regenval (bijvoorbeeld door clusterbuien) in het gebied en de bovenstroomse gebieden. In vele gevallen is vooraf te berekenen hoeveel water er op een bepaalde plek te verwachten is. Bij clusterbuien is het soms lastiger. 

Scherm­afbeelding 2025 05 07 om 14.48.20

Clusterbuien 

Dit waterprobleem ontstaat ten gevolge van extreme regenval in een korte tijd. De riolering kan in dit geval het vele water niet snel verwerken. Daardoor ontstaan er grote plassen in steden en op het land. Gewassen kunnen kapot gaan, files op de wegen veroorzaken en schade aan huizen veroorzaken. In ergere gevallen kan er een grote overstroming van rivieren ontstaan.

Scherm­afbeelding 2025 05 07 om 14.47.59

Verzilting

Dit waterprobleem kan ontstaan doordat het zout doordringt vanuit de zee in het land en rivieren. Het grondwater, land en drinkwater wordt zout, waardoor landbouw en gebruik van drinkwater wordt bemoeilijkt. Op de langere termijn kan dit versterkt worden doordat een hogere zeespiegel zorgt voor meer druk op de dijken en keringen. Op de korte termijn verergerd de verzilting door droogtes, waardoor er een laag waterpeil in de bodem en rivieren ontstaat.

Scherm­afbeelding 2025 05 07 om 14.47.49

Droogte

Dit waterprobleem ontstaat doordat er in een langere periode weinig regenval plaatsvindt. De grond droogt uit en in sommige gevallen kunnen dijken daardoor scheuren, met gevolg voor de waterveiligheid. Planten en dieren (onvoldoende water), maar ook technische systemen, zoals brugdelen, hebben last van de droogte (krimp van metaal) waardoor zij minder goed functioneren.

Scherm­afbeelding 2025 05 07 om 14.48.12

Waterkwaliteitproblemen

Dit waterprobleem kan ontstaan door lozingen van chemische stoffen zoals pfas, zware metalen, zwerfafval, microplastics, chemicaliën en medicijnresten in onze sloten en rivieren. Het drinkwater kan hierdoor aangetast worden en daarmee de gezondheid van mens, dier en plant in gevaar brengen. Soorten planten, dieren, insecten en vogels nemen af, waardoor een ecosysteem in gevaar komt.

Scherm­afbeelding 2025 05 07 om 14.48.32

Te weinig drinkwater

Dit waterprobleem ontstaat door een tekort aan schoon water waardoor mensen minder gebruik kunnen maken van water uit de kraan. Dit kan gevolgen hebben voor gewassen op het land, en de vrije mogelijkheid om water te gebruiken om te douchen en de tuinen te sproeien. De oorzaken droogte en lage rivierwaterafvoeren of door ontbreken van regens en afvoer vanuit de rivier. Door vervuiling van het water kan er ook een tekort aan drinkwater ontstaan. 

Integrale verbinding zoeken op het vlak van water en landschap

Het is niet mogelijk om een waterprobleem te werken, immers alle waterproblemen hangen met elkaar samen en zijn verbonden in een landschappelijke context met vele opgaven en belangen van gebruikers. Hoe de toekomst er in 2100 uit ziet is nog moeilijk te voorspellen, maar er zal wel rekening gehouden moeten worden met een toekomstscenario.

De kennis die opgedaan is voor de afzonderlijke problemen moeten bij elkaar komen om een integrale verbinding en kansen te zoeken. Dit is vaak vanuit een landschappelijke benadering het makkelijkst. 

De deltacommissaris is de onafhankelijke regeringscommissaris voor het nationaal Deltaprogramma. Het nationaal Deltaprogramma beschermt Nederland tegen overstromingen en zorgt voor voldoende zoetwater. 

Verschillende overheden en organisaties werken aan het programma. Er worden door de Deltaprogramma's Zuidwestelijke Delta, Rijnmond-Drechtsteden, Kust, Rivieren, Waddenzee gewerkt aan afzonderlijke plannen voor de regio's. In 2026 worden deze plannen opnieuw herzien. 

De keuzes die voorliggen in dit programma werken door in de plannen voor onze toekomstige infrastructuur, natuur, waterkwaliteit, voldoende zoetwater, verzilting en sociale en economische ontwikkeling van gebieden en Nederland. 

Met het kennisproject 'Nieuwe watermannen en vrouwen van Japan en Nederland' werken we aan een gebiedsbenadering voor de Zuidwestelijke Delta en de Kiso-Delta in Japan. In het onderwijspakket Nieuwe Watermeesters en toertochten wordt de integrale toekomstaanpak altijd besproken en opdrachten hiervoor geformuleerd. 

Scenario's en overlevingsstrategieën voor 2100

De volgende zeespiegelscenario's zijn er te bedenken voor 2100 

  • Zeespiegelstijging stijgt niet 
  • Zeepiegelstijging van 0,3 - 1,1 meter 
  • Zeespiegelstijging van 1,1-3 meter
  • Zeespiegelstijging van 3-6 meter

Overlevingsstrategieën 

Klik op de strategie om de plannen die op dit moment zijn ontwikkeld te bekijken. Deze plannen worden door Deltares verzameld. Stichting Blauwe Lijn is bezig met het verzamelen en ontwikkelen van nieuwe plannen vanuit het netwerk van nieuwe watermeesters en onze projecten en producten.

Image001 kopie 3

Stichting tot behoud en uitdragen
van de klassieke Nederlandse waterbouwkundige kennis

Aanmelden voor nieuwsbrief

Vult u onderstaande gegevens in om u in te schrijven voor onze nieuwsbrief.

Contact

Secretariaat
Stichting Blauwe Lijn
p.a. Nieuweweg 1
3251 AS Stellendam

info@stichtingblauwelijn.nl
www.stichtingblauwelijn.nl

© POWERED BY STUDIO SANDRA VOS